Kiedy można podważyć testament?

Ostatnia wola zmarłego, czyli testament ma za zadanie pisemnie potwierdzać wolę spadkodawcy w zakresie dysponowania jego majątkiem po śmierci. Jest to szczególny rodzaj dokumentu, który, aby był ważny w świetle prawa, musi być sporządzony w określony sposób. Dzisiaj dowiecie się, co jest istotne podczas spisywania testamentu i kiedy testament można podważyć?

Czy każdy testament jest ważny?

Według obowiązującego w Polsce prawa testament jest najczęściej sporządzany albo własnoręcznie w formie pisemnej, albo w formie aktu notarialnego u notariusza. W naszej praktyce spotykamy się oboma rodzajami testamentów i niekiedy zdarza się, że zgłaszają się do nas osoby, które chcą podnieść zarzut nieważności testamentu przed sądem, prosząc nas o pomoc w pokierowaniu daną sprawą. Warto tu zaznaczyć, ze nieważności przed notariuszem nie da się podnieść. Od tego rodzaju spraw są sądy. Nim przejdziemy do odpowiedzi na pytanie, czy każdy testament jest ważny, powiedzmy sobie o dwóch innych sposobach sporządzania testamentu, a mianowicie: oświadczenia woli wobec osoby prawnej (wójta, burmistrza, prezydenta miasta), po czym oświadczenia spadkobiercy w formie protokołu, sporządzonego w stosownym urzędzie. Ostatnim rodzajem testamentu, są testamenty sporządzone ustnie. Bez względu na sposób sporządzenia testamentu każdy testament może zostać podważony.

Kiedy dany typ testamentu można podważyć?

W przypadku sporządzenia testamentu własnoręcznego wystarczy dowieść, że sporządzono go w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Jest to bowiem podstawowy warunek ważności testamentu własnoręcznego. W przypadku testamentu sporządzonego przed danym organem władzy wystarczy dowieść wystąpienia błędów formalnych przy jego sporządzaniu, a raczej spisywaniu.

Kiedy jeszcze testament będzie uznany za nieważny?

Z pewnością, jeśli w sporządzonym testamencie wystąpią błędy formalne związane z jego sporządzeniem, spadkobierca ma prawo podnieść ważność testamentu. Ma do tego prawo np. jeśli spadkodawca nie wiedział, jak powinien wyglądać poprawnie sporządzony testament i będzie zwierał on istotne braki jak np. brak podpisu czy napisanie testamentu na komputerze zamiast własnoręcznie.

Częstym błędem, jaki spotykamy w swojej praktyce, jest błąd formalny, polegający na spisaniu woli małżonków co w polskim prawie jest niedozwolone.

Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy, zgodnie z art. 945 kodeksu cywilnego testament będzie uznany za nieważny, jeśli sporządzono go:

1. w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,

2. pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca pod wpływem tego błędu nie działał, nie sporządziłby testamentu tej treści,

3. pod wpływem groźby.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy bez względu na sposób sporządzenia testamentu, jeśli istnieje podejrzenie wystąpienia, którejś z powyższych sytuacji testament może zostać unieważniony. Warto tu jeszcze raz powtórzyć, że ważność testamentu może być podważona tylko i wyłącznie przed sądem.